Türkiye’de son yıllarda hızla artan enflasyon ve yüksek gıda fiyatları, hane halkının bütçesini büyük ölçüde zorlamaya devam ediyor. 2024 yılında, vatandaşların harcamalarının yüzde 83’ü gıda ve içecek alışverişlerine harcandı. Bu oran, gıda harcamalarının bütçede ne kadar kritik bir yer tuttuğunu gözler önüne seriyor. Aynı dönemde, indirim marketlerinin daha fazla tercih edilmesi de dikkat çeken bir başka gelişme oldu.
Gıda Harcamalarındaki Yükseliş
Geçen yıl açıklanan gıda enflasyonu yüzde 41.76 iken, 2024’te gıda fiyatlarındaki artış hanelerin harcama alışkanlıklarını doğrudan etkiledi. Hızlı tüketim ürünleri harcaması ise yüzde 67 oranında artarak, hanelerin satın alma gücündeki düşüşü daha da belirgin hale getirdi. Tüketici, her 100 TL’lik harcamasının 83 TL’sini sadece gıda ve içeceklere ayırmak zorunda kaldı. Kişisel bakım ve ev bakım ürünlerine ise çok daha küçük paylar ayrıldı; sırasıyla sadece 9 TL ve 8 TL harcandı.
İndirim Marketlerinin Yükselişi
2024 yılında en çok ilgi gören alışveriş kanallarının başında indirim marketleri yer aldı. Ipsos’un raporuna göre, indirim marketlerinin payı 2023’te yüzde 34.7’den yüzde 36’ya çıkarak ciddi bir artış gösterdi. İndirim marketlerinin cirosu, son bir yılda yüzde 72 arttı, aynı dönemde ulusal market zincirlerinin cirosu ise yüzde 69 oranında yükseldi. Bu, tüketicinin bütçesini en verimli şekilde kullanabilmek için indirim marketlerine yöneldiğini gösteriyor.
Alışveriş Harcamaları Yükseldi
Son üç yılda alışveriş sepet ortalamaları ciddi bir artış gösterdi. 2022 yılında 88 TL olan ortalama sepet büyüklüğü, 2023’te 152 TL‘ye yükseldi ve 2024’te bu rakam 229 TL‘yi buldu. Tüketici, 2022 yılına göre alışveriş başına yüzde 160daha fazla harcama yaptı. Bunun yanı sıra, haneler alışveriş sıklığını arttırarak, 2024 yılı itibarıyla haftada ortalama 4 kezalışveriş yapmaya başladılar. Yıllık alışveriş sayısı ise 219‘a çıktı, yani geçen yıla kıyasla 17 kez daha fazla alışveriş yapıldı.
Markalı Ürünlere Yönelme
Tüketicilerin tercihlerinde bir diğer önemli değişim de markalı ürünlere olan eğilimde yaşandı. Ortalama bir hane halkı, her 100 TL’lik harcamasının yaklaşık 54 TL’sini markalı ürünlere ayırdı. Bu da markalı ürünlerin tüketicinin tercihiolmaya devam ettiğini gösteriyor. Diğer yandan, açık ürünler ve market markalı ürünler ise sırasıyla 24 TL ve 22 TL‘lik pay aldı. Ancak bazı gıda kategorilerinde, özellikle kırmızı et, yoğurt ve kağıt ürünlerinde bir düşüşgözlemlendi. Beyaz et alışverişi yüzde 3, yoğurt alışverişi yüzde 2 ve kağıt ürünleri yüzde 8.3 azaldı.
