Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), ilk kez yayımladığı “Küresel Enerji Değerlendirmesi” raporunda, 2024 yılında küresel enerji talebinin yüzde 2,2 oranında arttığını açıkladı. Bu oran, son 10 yılın ortalamasının üzerinde gerçekleşirken, büyümenin büyük kısmı yenilenebilir enerji ve doğal gaz arzı ile karşılandı.
Elektrik Talebi Rekor Düzeyde Yükseldi
Küresel enerji talebindeki artışa en büyük katkıyı elektrik tüketimi sağladı. 2024’te elektrik tüketimi yüzde 4,3 artarak, son on yılın ortalamasının neredeyse iki katına ulaştı. Bu yükselişte, aşırı sıcaklıklara bağlı soğutma ihtiyacı, sanayide artan enerji kullanımı, ulaşımda elektrifikasyon ve yapay zekâ ile veri merkezlerinin büyümesi etkili oldu.
Gelişmekte Olan Ülkeler Talebin %80’ini Oluşturdu
Çin’deki yavaşlamaya rağmen, gelişmekte olan ülkeler enerji talep artışının yüzde 80’ini oluşturdu. Gelişmiş ülkelerde ise son yıllardaki düşüş trendi tersine döndü ve yaklaşık yüzde 1’lik bir artış kaydedildi.
Yenilenebilir ve Nükleer Enerji İlk Kez Yüzde 40’a Ulaştı
Rapora göre, 2024 yılında düşük emisyonlu enerji kaynaklarının üretimdeki payı ilk kez yüzde 40’a yükseldi. Küresel elektrik üretimindeki artışın yüzde 80’i yenilenebilir ve nükleer enerji ile karşılandı. Yeni yenilenebilir enerji kapasitesi 700 gigavat büyüyerek rekor kırdı.
Doğal Gaz Talebi Hızla Arttı
Fosil yakıtlar arasında en yüksek talep artışı doğal gazda yaşandı. Doğal gaz talebi, son on yılın ortalaması olan 75 milyar metreküplük artışı aşarak 115 milyar metreküp arttı. Buna karşılık, petrol talebi yüzde 0,8 oranında daha sınırlı bir artış gösterdi. Petrolün toplam enerji tüketimindeki payı ilk kez yüzde 30’un altına düştü.
Kömür Talebinin Ana Kaynağı Çin ve Hindistan Oldu
Küresel kömür talebi yüzde 1 arttı, bu artışın yüzde 90’ından fazlası Çin ve Hindistan kaynaklı oldu. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerin enerji dönüşümünde daha yavaş ilerlediğini gösterdi.
Karbon Emisyonlarındaki Artış Sınırlı Kaldı
2024’te enerji talebindeki artışa rağmen, karbondioksit emisyonlarındaki artış yüzde 0,8 ile sınırlı kaldı. Toplam emisyon 37,8 milyar ton olarak kaydedildi. Bu artışın sınırlı kalmasında yenilenebilir enerji kaynakları, nükleer üretim, elektrikli araçlar ve ısı pompalarının yaygınlaşması etkili oldu.
Gelişmiş Ülkelerde Emisyon Azaldı
Gelişmiş ekonomilerde karbon emisyonları yüzde 1,1 azalarak 10,9 milyar tona geriledi. Bu seviye, son 50 yılın en düşük emisyon düzeyi olarak dikkat çekti. Buna karşılık, emisyon artışının büyük bölümü Çin dışındaki gelişmekte olan ülkelerden kaynaklandı.
Birol: “Elektrik Talebi Her Şeyi Değiştiriyor”
IEA Başkanı Fatih Birol, elektrik kullanımındaki hızlı büyümenin, enerji sektöründeki tüm dinamikleri yeniden şekillendirdiğini söyledi. “2024’te tüm ana yakıtlara ve enerji teknolojilerine talep arttı. Yenilenebilir enerji bu büyümenin lideri olurken, onu doğal gaz izledi. Güneş, rüzgâr, nükleer ve elektrikli araçlar sayesinde, ekonomik büyüme ile karbon emisyonları arasındaki bağ zayıflıyor” dedi.
