Avrupa, savunma kabiliyetlerini güçlendirmek ve ABD’ye olan bağımlılığını azaltmak amacıyla Türkiye ile yeni işbirliği fırsatları arıyor. Polonya Başbakanı Donald Tusk, Avrupa’nın savunma alanındaki eksikliklerini gidermek için Türkiye ile işbirliğini artırmayı amaçladığını duyurdu. Bu kapsamda, Tusk, yarın Türkiye’ye yapacağı ziyaretle, Avrupa’nın güvenliği için Türkiye’nin daha fazla rol alması gerektiğini görüşecek.
Tusk’ın Çağrısı ve Avrupa’nın Savunma Sorunu
Polonya Başbakanı Donald Tusk, Avrupa’nın savunma gücünü arttırmak ve ABD’ye olan bağımlılığı azaltmak gerektiğini vurgulamıştı. 3 Mart 2024’te Londra’daki Ukrayna zirvesine katılmadan önce yaptığı açıklamada, “500 milyon Avrupalı, 140 milyon Rus’tan korunmak için 300 milyon Amerikalıya bağımlı. Bu bir paradoks,” şeklinde konuşmuştu. Tusk, Avrupa’nın güvenlik alanında daha fazla sorumluluk alması gerektiğini belirterek, bölgesel ve küresel savunmakapasitesini artırmanın önemini vurguladı.
Avrupa Savunma Harcamalarında Eksiklik Gösteriyor
Tusk’ın çağrıları, Avrupa’nın savunma harcamalarının arttırılması gerekliliğini bir kez daha gündeme getirdi. NATOmüttefiklerinin GSYİH’nin yüzde 2’sini savunmaya ayırması talebi, Avrupa’nın çoğu ülkesinde karşılık bulmuyor. Avrupa Savunma Ajansı verilerine göre, 2024’te Avrupa Birliği ülkeleri, toplamda GSYİH’lerinin yüzde 1,9’unusavunma harcamalarına ayırdı. Ancak, bu oran NATO müttefiklerinin toplamına dahil edilen İngiltere ve Türkiye’nin katkılarıyla yükseldi. Yunanistan ve Polonya gibi ülkeler, savunmaya yüksek bütçeler ayırırken, İrlanda ve Lüksemburg gibi ülkeler, güvenlik tehditlerinin düşük olduğunu belirterek harcamalarını kısıtlıyor.
Avrupa Savunmasını Yeniden Silahlandırıyor
AB Komisyonu, savunma harcamalarını artırmayı amaçlayan ve bölgeyi yeniden silahlandırmayı hedefleyen “Rearm Europe” planını duyurdu. Bu planla, Avrupa ülkeleri, savunma harcamalarını artırabilmek için mali esneklik sağlanması ve fon desteği alacak. Ancak, ABD’nin Donald Trump yönetimi ile Avrupa’nın savunma konusundaki tutumu değişmişken, AB hem savunma hem de ekonomik alanda yeni ortaklıklar kurmayı hedefliyor. Bu kapsamda Türkiye ile ilişkilerin güçlendirilmesi, Avrupa’nın güvenliğini sağlama noktasında önemli bir adım olabilir.
Polonya ve Türkiye Arasındaki İşbirliği Potansiyeli
Polonya Başbakanı Tusk, Avrupa’nın güvenliğini sağlamak adına Türkiye ile işbirliğini güçlendirmeyi amaçlıyor. Polonya Düşünce Kuruluşu Başkanı Dr. Karolina Wanda Olszowska, Türkiye ve Polonya’nın savunma alanındaki çıkarlarının uyumlu olduğunu belirtti. Her iki ülkenin bölgesel ve küresel güvenlik konusunda güçlü bir kararlılık taşıdığını ifade eden Olszowska, bu tür bir işbirliğinin Avrupa’nın güvenlik mimarisi açısından önemli olacağını vurguladı.
Tusk’ın Türkiye’ye gerçekleştireceği ziyaretin, iki ülke arasındaki savunma işbirliğini güçlendirme açısından büyük önem taşıdığı belirtiliyor. Özellikle, Ukrayna savaşının etkisiyle Polonya, Türkiye’nin savunma sanayisini yakından takip ediyor ve uzun vadeli işbirliği arayışında.
Stratejik Özerklik ve Savunma İşbirliği Zorlukları
Avrupa’nın savunmada ABD’ye olan bağımlılığını sona erdirmek, kısa vadede zor görünüyor. Olszowska, Avrupa’nın savunma stratejik özerkliğini kazanmaya yönelik tartışmaların uzun süredir devam ettiğini, ancak farklı güvenlik çıkarları ve savunma yatırımlarına sahip ülkelerin bir araya gelmesinin bu hedefi zorlaştırdığını belirtti. Avrupa, ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri yardımların miktarını karşılamakta zorlanabilir ve bu açığı Türkiye gibi ülkelerden tedarik edilmesi gereken silahlarla kapatmayı düşünebilir.
