Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı ve son çeyreğine ait Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Türkiye’nin büyüme oranı, 2024 yılında %3,2 olurken, son çeyrekte ise %3 seviyesinde kaldı. Bu veriler üzerine ekonomistler farklı değerlendirmelerde bulunarak, Türkiye’nin ekonomik durumuna dair önemli tespitlerde bulundular. Ekonomistler arasında Hakan Kara, Uğur Gürses, İris Cibre gibi isimler, Türkiye’nin ekonomik büyüme trendini ve Türk Lirası’nın değer kazanmasını masaya yatırdı.
Türkiye, Yüksek Gelirli Ülkeler Grubuna Yükseldi, Ancak…
Ekonomist Uğur Gürses, 15 bin 463 dolarlık kişi başı milli gelir rakamı ile Türkiye’nin Dünya Bankası’nın “yüksek gelirli ülkeler” kategorisine yükseldiğini belirtti. Ancak Gürses, bu yükselişi, özellikle Türk Lirası’nın değer kazanmasıve enflasyonun yüksek olduğu bir dönemde yaşandığını vurguladı. Türkiye’nin, 2013 yılı seviyesindeki satın alma gücüne ulaşmadığını ifade etti. Gürses, bu durumda Türkiye’nin hâlâ gelişmekte olan ülkelerle olan farkı kapatmakta zorlandığını düşündüğünü belirtti.
Gürses’in açıklamaları şöyleydi: “15 bin dolarlık ‘yüksek gelirle’ övünmeye geçmeden önce, ABD dolarının enflasyonla düzeltilmiş satın alma gücüne bakmak gerek. Türkiye hâlâ 2013’teki kişi başı milli gelir seviyesini yakalayabilmiş değil.”
Hakan Kara: “Değerli TL Türkiye’yi Yüksek Gelirli Ülkeler Sınıfına Soktu”
Merkez Bankası eski başekonomisti Hakan Kara, TÜİK verilerini değerlendirerek, işgücü ödemelerinin milli gelir içindeki payının pandemi öncesi seviyesine döndüğünü belirtti. Kara, büyüme hedeflerinin ve enflasyonun ilişkisini irdeleyerek, hedeflerin gerisinde kalmamak için kuru baskılamanın gerekebileceğini ifade etti. Ancak bunun da ihracat ve üretimi olumsuz etkileyerek dengesizlik yaratacağını söyledi.
Kara, Türk Lirası’nın değer kazanmasıyla birlikte, Türkiye’nin dolar bazında kişi başı milli gelirde gelişmekte olan ülkelere fark atarak yüksek gelirli ülkeler sınıfına girdiğini belirtti. Kara, “Değerli TL sağ olsun, vatana millete hayırlı olsun” ifadelerini kullandı.
Ücretli Kesimin Gelirden Aldığı Pay Geriledi
Ekonomist İris Cibre, Türkiye ekonomisinin 2024 yılının son çeyreğinde %3,2 büyüdüğünü ve tüm iktisadi faaliyet kollarının pozitif katkı sağladığını belirtti. Ancak sanayi sektöründeki büyümenin sadece %0,5 ile sınırlı kaldığını ifade etti. Cibre, tarım, inşaat ve finans sektörlerinin büyümeye güçlü katkı sağladığını söyledi. Ayrıca, ücretli kesimin milli gelirden aldığı payın %35’e gerilediğine dikkat çekti.
Cibre, büyüme rakamlarının yanı sıra net vergi artışının %7,7 olduğunu ancak ihracatın son çeyrekte negatif bir hale döndüğünü ifade etti. Deflatörün %58,5 olarak gerçekleşmesi, ekonomideki zorlukları daha da belirgin hale getirdi.
Mahfi Eğilmez ve İşsizlik Verileri
Ekonomist Mahfi Eğilmez, TÜİK’in açıkladığı büyüme verileriyle birlikte işsizlik oranlarını da değerlendirdi. Eğilmez, 2024 yılı için GSYH reel büyümesinin %3,2 olarak gerçekleştiğini ve Ocak ayı işsizlik oranının %8,4, geniş işsizlik oranının ise %28,1 seviyesinde olduğunu belirtti. Bu oranların, Türkiye’nin işgücü piyasasındaki zorlukları gözler önüne serdiğini söyledi.
