Rusya’nın petrol ihracatını hedef alan Batılı yaptırımlar, artan bir hızla genişlemeye devam ediyor. AB ve İngiltere, özellikle “gölge filo” olarak bilinen yasa dışı denizcilik ağları aracılığıyla Rusya’nın petrol sevkiyatlarını engellemeyi amaçlıyor. Bu ağlar, genellikle kimliği belirsiz şirketler tarafından yönetilen, yaptırımlardan kaçan petrol tankerleriaracılığıyla Rusya’ya önemli bir ihracat kapısı sağlıyor.
Gölge Filo Nedir?
Gölge filo, uluslararası denizcilik düzenlemelerinden kaçan ve yaptırımları aşmak amacıyla kullanılan bir kavramdır. Rusya’nın petrolünü taşıyan bu gemiler, çoğunlukla Çin ve Hindistan limanlarında faaliyet göstermektedir. Ancak son dönemde Batılı ülkeler, bu filoya karşı sert bir tutum sergileyerek yaptırımlarla mücadele ediyor.
Yeni Yaptırım Kararları
AB ve İngiltere, gölge filolarla bağlantılı gemilere yönelik yaptırımlarını artırdı. İngiltere, 40 yeni gemiyi yaptırım listesine alarak bu sayıyı 133’e çıkardı. AB ise 74 yeni gemi ile yaptırım uyguladığı gemi sayısını 153’e yükseltti. ABD, Ocak ayında 183 gemiyi bu listeye dahil etmişti. Bu gemilerin çoğu, ham petrol tankerleri olarak tanımlanıyor. Kpleradlı veri analitik şirketi, bu tankerlerin büyük kısmının Rusya‘nın ham petrolünü taşıyan gemiler olduğunu belirtiyor.
Gölge Filonun Artan Gücü
Follow the Money adlı bağımsız gazetecilik platformu, son yayımladığı araştırmasında, savaşın başından itibaren en az 230 geminin gölge filolara satıldığını ve bu gemilerin Rus petrolü taşımak için kullanıldığını ortaya koydu. Bu filonun, Rusya’nın petrol ihracatının yaklaşık yüzde 70’ini taşıdığı tahmin ediliyor. Bu durum, Batı’nın yaptırımlarına rağmen Rusya’nın petrol ticaretini sürdürebilmesini sağlıyor.
Rus Petrolünün Yeni Pazarları: Çin ve Hindistan
Savaşın başlamasıyla birlikte Rus petrolü, Çin ve Hindistan pazarlarına yönelmeye başladı. 2019’da Rusya’nın Çin’e petrol ihracatı 77 milyon ton civarındayken, 2023’te bu rakam 107 milyon tona ulaştı. Aynı şekilde, Hindistan’a yapılan ihracat da 2019’da 2,5 milyon ton iken, 2024’te 90 milyon tona yükseldi.
Bu ülkelerin Rusya’nın petrol ihracatındaki payı 2021’de yüzde 30-40 civarındayken, 2022’de bu oran yüzde 67,8’e, 2023’te ise yüzde 77,6’ya yükseldi. 2024 yılında ise bu iki ülke, Rus ham petrolünün yüzde 83’ünü ithal etmiş olacak.
Çin ve Hindistan’dan Yaptırım Altındaki Gemilere Liman Yasağı
Çin ve Hindistan, ABD ve AB’nin yaptırım kararları doğrultusunda, yaptırım listesine alınan gemilerin limanlarına yanaşmasına karşı adımlar atıyor. Shandong Port Group adlı Çinli şirket, 24 Ocak’ta, yaptırım altındaki petrol tankerlerinin limana yanaşmasını yasakladığını duyurdu. Hindistan da benzer şekilde, ABD yaptırım listesine alınan gemilerin, ülke limanlarına yük boşaltamayacağını açıkladı.
Rusya’nın Tepkisi
Rus hükümeti, Batılı yaptırımların etkisiyle petrol ihracatında baskı görse de, yaptırımların kendilerini durduramayacağını savunuyor. Rusya, bu tür engelleri aşmak için çeşitli alternatif yollar aramaya devam ediyor.
