2025’in ilk iki ayında Türkiye’nin dijital dış ticaret açığı derinleşti. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, e-ithalat tutarı 43,8 milyar TL‘ye ulaşırken, aynı dönemde e-ihracat sadece 23,4 milyar TL seviyesinde kaldı. Böylece, dış ticaret dengesi geleneksel ticarette olduğu gibi dijital alanda da ithalat lehine açık vermeye devam etti.
E-İthalat 2024’te Rekor Açık Vermişti
Geçtiğimiz yıl, dijital ticaret dengesi 217,9 milyar TL’lik ithalat ve 158,9 milyar TL’lik ihracat ile 59 milyar TL açık vermişti. Bu tablo, Türkiye’nin yıllardır sürdürdüğü net dijital ihracatçı konumunu kaybettiğini ortaya koydu. 2025’te de benzer eğilim sürüyor.
Temu ve Shein Gibi Çinli Devler Dengeyi Bozdu
Çin merkezli Temu ve Shein gibi platformlar, Türkiye pazarında agresif fiyatlama ve yoğun kampanyalarla hızlı büyüdü. Devlet destekli bu şirketlerin düşük maliyetli ürünlerle piyasaya girmesi, yerli üreticilerin rekabet şansını ciddi biçimde zayıflattı. Özellikle elektronik, tekstil ve aksesuar kategorilerinde Çin menşeli ürünler baskın hale geldi.
Hükümetten Caydırıcı Adımlar: Vergiler Arttı, Limitler Düştü
Ticaret Bakanlığı, kontrolsüz büyüyen ithalata karşı bir dizi düzenlemeyi devreye soktu:
- Gümrüksüz alışveriş limiti 150 Euro’dan 30 Euro’ya çekildi.
- Gümrük vergileri, AB ülkeleri için %30’a, diğer ülkeler için %60’a yükseltildi.
- 1 Nisan itibarıyla Yeni E-Ticaret Yönetmeliği yürürlüğe girdi.
- Yurt dışı menşeli platformlara yerel temsilcilik açma zorunluluğu getirildi.
Temu İçin Türkiye’de Yolun Sonu Mu?
Yeni yasal düzenlemeler, Temu’nun Türkiye operasyonlarını riske attı. Platformun 10 milyon aktif, 1,4 milyon günlük kullanıcısı bulunmasına rağmen Türkiye’de resmi bir temsilciliği yok. Yönetmeliğe uymaması durumunda faaliyetlerinin durdurulması gündeme gelebilir.
Yerli Üreticiyi Koruma Hamleleri Geliyor
Yeni yönetmelik sadece ithalatı sınırlamakla kalmıyor. Yerli üretici ve küçük işletmeler için bazı bürokratik yükler de kaldırıldı:
- Kimlik bilgisi gösterim zorunluluğu bireysel satıcılar için iptal edildi.
- KEP adresi zorunluluğu, mikro girişimler için devre dışı bırakıldı.
Uzmanlar, bu tür adımların kısa vadeli koruma sağlasa da, Türkiye’nin dijital rekabette kalıcı denge sağlamak için yapısal dönüşümlere ihtiyacı olduğunu belirtiyor.
İhracat Modeli Güçlenmeli, Filtre Sistemi Geliştirilmeli
Sektör temsilcileri, e-ihracatın artırılması için hem lojistik altyapının güçlendirilmesi hem de yazılım, tasarım, marka destekleri gibi alanlarda yeni teşvikler gerektiğine dikkat çekiyor. Ayrıca sınırsız e-ithalatı önleyecek teknolojik ve vergisel filtrelerin de hızla devreye alınması gerektiği vurgulanıyor.
