Donald Trump’ın İran’la doğrudan nükleer müzakerelere başlanacağını açıklamasının ardından Tahran yönetimi, görüşmelerin yalnızca dolaylı formatta gerçekleşeceğini belirtti. İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, “Format değil, niyet önemli” diyerek ABD’nin açıklamalarına temkinli yaklaştı.
Trump’tan Sürpriz Açıklama
ABD Başkanı Donald Trump, hafta sonu Umman’da İran’la doğrudan müzakerelerin başlayacağını duyurdu. Oval Ofis’te yaptığı açıklamada, “Eğer bu görüşmeler başarısız olursa İran büyük tehlike altında kalır” ifadelerini kullandı. Bu çıkış, İran’ı hazırlıksız yakaladı.
Trump’ın bu açıklaması, son haftalarda Orta Doğu’ya yapılan yoğun askeri yığınak ile birlikte değerlendirildi. Uzmanlara göre, bu kamuya açık çıkış İran’a yönelik müzakere baskısını artırmayı hedefliyor.
Tahran: “Dolaylı Format Dışına Çıkılmadı”
İran Dışişleri Bakanı Araghchi, Cezayir’de yaptığı açıklamada, görüşmelerin dolaylı olacağını vurguladı. “İran hiçbir şekilde doğrudan görüşmeyi kabul etmedi,” diyen Araghchi, “Asıl önemli olan tarafların ciddiyeti, çözüm iradesi ve müzakerelerin etkili olup olmayacağıdır,” şeklinde konuştu.
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, doğrudan ABD ile müzakerelere karşı çıkıyor. Bu nedenle İran tarafı, ABD’nin beklentisinin aksine müzakerelerin doğrudan formata evrilmesine sıcak bakmıyor.
Witkoff Başrolde, İsrail Libya Seçeneğini Savunuyor
ABD heyetine Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff liderlik edecek. Witkoff daha önce Rusya-Ukrayna ve İsrail-Hamas görüşmelerinde de yer aldı ancak sonuç alamadı. İran heyetinin başında ise Abbas Araghchi bulunuyor.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, görüşmelerin başarısız olması halinde İran’a karşı askeri seçeneklerin gündeme gelebileceğini söyledi. Netanyahu, Libya modelini gündeme getirdi. Bu modelde İran’ın nükleer programının tamamen kaldırılması hedefleniyor.
İran’dan Nükleer Mesaj: “Barışçıl Ama Şartlarımız Var”
Araghchi, İran’ın nükleer programının barışçıl ve meşru olduğunu savundu. “BM Güvenlik Konseyi 2231 sayılı kararı bu programın meşruluğunu teyit ediyor,” diyerek uluslararası kamuoyuna mesaj verdi. Ancak, İran nükleer programı konusunda yeni bir denetim sistemi kurulmasına açık olsa da, bu sistemin ülkenin hedeflerini sınırlamaması gerektiğini vurguladı.
Trump Baskıyı Artırıyor: İki Aylık Süre Verildi
Trump’ın, İran’a görüşmelerin iki ay içinde sonuçlanması yönünde süre tanıdığı bildirildi. Ancak İran tarafı, diplomasi sürecinde bu tür zaman baskılarını kabul etmiyor. Tahran, balistik füze programı ve bölgedeki milis güçlere destek gibi başlıklarda pazarlığa açık olmadığını net biçimde belirtiyor.
Bu arada Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın raporuna göre, İran’ın %60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokları, Aralık ayından bu yana %50’den fazla artarak 274,8 kg’a ulaştı. İran, bu artışın ABD yaptırımlarına karşı bir tepki olduğunu söylüyor.
