Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayınlanan Küresel Ticaret Güncellemesi raporu, 2024 yılında küresel ticaret hacminin yüzde 3,7 artarak 33 trilyon dolara ulaştığını ortaya koydu.
Bu artışın yaklaşık 1,2 trilyon dolara karşılık geldiği belirtilirken, küresel ticaretin güçlü kalmaya devam etmesine rağmen 2025 için belirsizliklerin arttığı vurgulandı.
Hizmet Ticareti Küresel Büyümenin İtici Gücü Oldu
Rapora göre, küresel ticaret artışının yüzde 60’ı hizmet ticaretinden kaynaklandı.
- Hizmet ticareti yüzde 9 artarak 700 milyar dolarlık katkı sağladı.
- Mal ticareti yüzde 2 artarak küresel ticarette 500 milyar dolarlık ek büyümeye neden oldu.
Avrupa ve Orta Asya dışındaki çoğu bölgede pozitif büyüme görülürken, tarım-gıda, iletişim teknolojisi ve ulaşım sektörlerinde büyüme yaşandı.
Buna karşılık, enerji, giyim ve madencilik sektörlerinde talep düşüşü ve politika değişiklikleri nedeniyle yavaşlama gözlemlendi.
2024’ün Son Çeyreğinde Ticaret Yavaşladı
Raporda, yılın ikinci yarısında ticaret ivmesinin azaldığına dikkat çekildi:
- Dördüncü çeyrekte mal ticareti yüzde 0,5’in altında arttı.
- Hizmet ticareti ise yalnızca yüzde 1 büyüme kaydetti.
- Ticarete konu olan mal fiyatları istikrar kazandı, ticaret enflasyonu sıfıra yaklaştı.
Bu veriler, Kovid-19 sonrası dönemde yüksek enflasyonun kalıcı etkilerinin sona erdiğini gösterdi.
Gelişmekte Olan Ekonomiler Ticaretin Lideri Oldu
UNCTAD raporuna göre, 2024’te gelişmekte olan ekonomiler ticaret artışında gelişmiş ülkeleri geride bıraktı.
- İthalat ve ihracat yıllık yüzde 4, dördüncü çeyrekte ise yüzde 2 arttı.
- Çin ve Hindistan, küresel ticaret ortalamasının üzerinde büyüme kaydetti.
- Rusya, Güney Afrika ve Brezilya’da yıl boyunca durgunluk gözlenirken, dördüncü çeyrekte kısmi iyileşme yaşandı.
Öte yandan, gelişmiş ekonomilerin ticareti durgun kaldı.
- İthalat ve ihracat yıllık bazda yatay seyrederken, son çeyrekte yüzde 2 düştü.
ABD ve AB’nin Ticaret Açığı Büyüdü
- ABD’nin Çin ile ticaret açığı dördüncü çeyrekte 14 milyar dolar artarak 355 milyar dolara ulaştı.
- Avrupa Birliği’nin ticaret açığı ise 12 milyar dolar artarak 241 milyar dolara yükseldi.
- Çin’in güçlü ihracatı, ülkenin ticaret fazlasını 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkardı.
- AB, yüksek enerji fiyatlarının etkisiyle önceki açıklarını tersine çevirerek ticaret fazlası verdi.
2025’te Küresel Ticaretin Önündeki Zorluklar
UNCTAD raporu, 2025’in başlarında küresel ticaretin istikrarlı seyrettiğini ancak belirsizliklerin arttığını belirtti.
Öne çıkan riskler şunlar:
- Jeoekonomik gerilimler ve korumacı politikalar
- Ticari anlaşmazlıkların küresel büyümeyi yavaşlatma riski
- Düşen navlun endeksleri nedeniyle emtia talebinde zayıflık
Raporda, 2025’in en büyük zorluğunun, ülkelerin ticari bloklara bölünmesini önlemek olacağı vurgulandı.
“Uzun vadeli büyümeyi baltalamadan, politika değişikliklerini yönetmek ve küresel parçalanmayı önlemek öncelikli hedef olmalıdır.” – UNCTAD
