Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Zeki Şimşek, yüksek tuz tüketiminin başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere birçok ciddi sağlık sorununa neden olduğunu belirterek önemli uyarılarda bulundu.
Şimşek, “Sodyum vücutta su tutulumuna sebep oluyor ve kan basıncımız yavaş yavaş yükselmeye başlıyor. Yüksek kan basıncı ise kalp, böbrek, göz ve beyin damarlarına sessiz bir katil gibi zarar veriyor.” dedi.
Türkiye’de Tuz Tüketimini Azaltma Çalışmaları
Sağlık Bakanlığı, “Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı” kapsamında, fazla tuz tüketiminin zararlarına dikkat çekmek için çalışmalar yürütüyor. Türkiye Beslenme Rehberi’ne göre, aşırı tuz tüketimi:
- Kardiyovasküler hastalıklar,
- Böbrek rahatsızlıkları,
- Hipertansiyon,
- İnme,
- Bazı kanser türleri gibi hastalıkların oluşmasına neden oluyor.
Bu farkındalık kapsamında, 14-20 Mart tarihleri arasında “Tuza Dikkat Haftası” çerçevesinde çeşitli etkinlikler düzenlenecek.
Tuz Tüketimi Gerçekten Gerekli mi?
Doç. Dr. Şimşek, “İnsan vücudu tuz değil, tuzdaki sodyuma ihtiyaç duyar” diyerek, sodyumun günlük besinlerden zaten yeterli miktarda alındığını söyledi. Sebzeler, meyveler ve paketli gıdalar bile yeterli sodyum içerdiğinden, ekstra tuz tüketmeye gerek olmadığını vurguladı.
Tuzun Vücuda Verdiği Zararlar
Fazla tuz tüketimi, en büyük zararını kalbe veriyor.
- Vücutta fazla sodyum alımı, su tutulumuna sebep olarak kan basıncını yükseltiyor.
- Kan basıncındaki yükseliş, kalbin daha fazla çalışmasına neden olarak yıpranmasına yol açıyor.
- Zamanla kalp yetersizliği, kalp büyümesi ve damar sertliği gelişebiliyor.
- Beyin damarlarında plaklar oluşarak felç ve inme riskini artırabiliyor.
- Hipertansiyon, Alzheimer ve demans gibi nörolojik hastalıkların erken yaşta ortaya çıkmasına neden olabiliyor.
- Böbrekler de yüksek sodyum nedeniyle daha fazla çalışarak erken fonksiyon bozukluklarına maruz kalabiliyor.
Kaya Tuzu ve Himalaya Tuzu da Zararlı mı?
Kaya tuzu ve Himalaya tuzu gibi alternatif tuzların hipertansiyonu tetiklemediği ve vücutta su tutmadığı yönündeki iddiaların yanlış olduğunu belirten Şimşek, şu uyarılarda bulundu:
- “Sosyal medyada ‘Kaya tuzu tansiyonu yükseltmez’ veya ‘Himalaya tuzu sağlıklı’ gibi yanlış bilgilere inanılmamalıdır.
- Yapılan araştırmalar, tüm tuz türlerinin hipertansiyon yapıcı etkisi olduğunu göstermiştir.
- Bazı kaya tuzu türlerinde sodyum oranı iyotlu tuzlardan bile daha yüksek olabilir ve bu da hipertansiyon açısından daha büyük risk oluşturabilir.
Günlük Tuz Miktarı Ne Kadar Olmalı?
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, günlük tuz tüketimi 5 gramı geçmemeli. Ancak Türkiye’de birçok kişi bu miktarın çok üzerinde tuz tüketiyor.
Doç. Dr. Şimşek, günlük tuz miktarının 4 gramın altında olması gerektiğini vurgulayarak, “Yemeklere hiç tuz eklenmese bile normal beslenme düzeninde bu miktara ulaşılır” dedi.
Bu nedenle:
- Mutfaklarda ve restoranlarda tuzluk bulundurulmaması,
- Paketli gıdalardaki tuz oranlarının kontrol edilmesi,
- Raf ömrü uzun gıdalardan kaçınılması öneriliyor.
Tuz Yerine Baharat Kullanılabilir!
Paketli gıdaların raf ömrünü uzatmak için yüksek miktarda tuz içerdiğini hatırlatan Şimşek, tuz yerine baharat kullanımını önerdi.
Alternatif olarak şu baharatlar tercih edilebilir:
- Kırmızı biber
- Pul biber
- Karabiber
- Kimyon
- Sarımsak
Bu baharatlar, yemeklere lezzet katarken sağlıklı bir tuz alternatifi sunabilir.
