Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), şubat 2025 ayına ait yıllık enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre, yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE) %39,05 olarak kaydedildi. Ancak, gıda enflasyonu ise bu ortalamanın çok üzerinde bir artış gösterdi. Sebze ve meyve fiyatlarında özellikle geçen yılın Ramazan’ına kıyasla büyük bir artış yaşandı. Ticaret Bakanlığı Hal Kayıt Sistemi’nden alınan verilere göre, bazı gıda ürünlerinde fiyatlar %400’e varan oranlarda artarken, genel olarak tüketiciler de bu fiyat artışlarından olumsuz etkilenmeye devam ediyor.
Gıda Fiyatlarındaki Yüksek Artışlar ve Öne Çıkan Ürünler
Gıda fiyatları, özellikle sebzelerde büyük bir artış gösterdi. Örneğin, bezelye fiyatı bir yıl içerisinde %400’e yakın bir artış gösterdi. Pırasa, salatalık, patlıcan gibi birçok temel sebzenin fiyatları ise enflasyon oranının çok üzerinde yükseldi. Bunun yanı sıra, bazı gıda ürünlerinde ise fiyat düşüşleri görüldü. Ancak genel olarak, gıda fiyatları tüketicinin belini bükmeye devam ediyor. Gıda fiyatlarındaki bu dalgalanmalar, mevsimsel değişiklikler, iklim koşulları, ve tarım politikalarındaki belirsizliklerle doğrudan ilişkilidir.
Gıda Enflasyonunun Yüksek Olmasının Nedenleri
Gıda enflasyonunun, genel TÜFE’den çok daha yüksek olmasının birkaç temel nedeni bulunmaktadır:
- Üretim Maliyetleri Yükseldi: Gübre, mazot, tohum ve işçilik maliyetlerindeki artışlar, çiftçilerin üretim maliyetlerini artırdı ve bu da ürün fiyatlarına yansıdı.
- İklim Koşulları Etkili Oldu: Aşırı soğuklar ve yağışlardaki değişiklikler, tarımda üretimi olumsuz etkileyerek fiyatların artmasına yol açtı.
- Arz-Talep Dengesizliği: Önceki yıllarda fiyatı düşük olduğu için ekilmeyen bazı ürünlerin bu yıl arz daralması nedeniyle fiyatları fahiş seviyelere çıktı.
- Tarladan Markete Fiyat Farkı Arttı: Hal fiyatlarındaki artış, zincir marketlerdeki perakende fiyatlarını daha da yükseltti.
Bu faktörler, özellikle dar gelirli tüketicilerin alım gücünü ciddi şekilde zayıflatırken, birçok kişi daha ucuz alternatiflere yönelmek zorunda kaldı.
Tüketici Davranışındaki Değişiklikler: Yeni Alışkanlıklar
Gıda fiyatlarındaki artış, tüketici alışkanlıklarını da değiştiriyor. Artan fiyatlar karşısında birçok kişi dondurulmuş gıdave konserve ürünlere yönelmeye başladı. Ayrıca, alışveriş saatlerinde değişiklikler gözlemleniyor; bazı vatandaşlar, akşam saatlerinde pazarın dağılma saatlerini bekleyerek daha düşük fiyatlarla sebze almayı tercih ediyor.
Porsiyonlar da küçülmeye başladı; eskiden bir kilogram alınan ürünler şimdi yarım kilo ya da 250 gram olarak alınıyor ve bazı yemeklerde malzemeler eksiltiliyor. Ayrıca, market markalı ürünlere olan talep de artmış durumda, çünkü bu ürünler genellikle daha uygun fiyatlarla satılıyor.
Gıda Fiyatları 2025’te Yüksek Seyredecek Mi?
Uzmanlar, gıda fiyatlarındaki yüksek seyirin 2025 yılı boyunca devam edebileceğini belirtiyor. Ticaret Bakanlığıdenetimleri artırsa da, tarımsal üretimdeki planlama eksikliği, girdi maliyetlerindeki artış ve döviz kuru dalgalanmaları gibi faktörler, fiyatları yukarı çekmeye devam edebilir. Bu da, tüketicilerin gıda fiyatlarındaki dalgalanmalardan daha uzun süre etkileneceğini gösteriyor.
