DİSK/Genel-İş Sendikası, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü öncesinde yayımladığı Kadın Emeği Raporu ile Türkiye’deki kadın istihdamı, işsizlik ve sendikalaşma oranlarına dair çarpıcı veriler paylaştı. Rapora göre, çalışma çağındaki her 10 kadından sadece 3’ü iş hayatına katılabiliyor ve kadın işçilerin yalnızca yüzde 11,4’ü sendikalı.
Kadınların İş Hayatına Katılımı Ciddi Engellerle Karşı Karşıya
DİSK Genel-İş’in raporuna göre, 10 milyon kadın, ev işleri, çocuk veya hasta bakımı gibi nedenlerle iş hayatına katılamıyor. Bu kadınlardan 6,6 milyon‘u ev işleri nedeniyle çalışamadığını belirtirken, aynı gerekçeyle iş hayatına katılmayan erkek sayısı ise yalnızca 6 olarak kaydedildi. Bu durum, kadınların iş gücüne katılımındaki cinsiyet temelli engellerin büyüklüğünü ortaya koyuyor.
Kadın İşsizlik Oranı Yüksek
Raporda, kadın işsizlik oranının yüzde 11,7 olduğu ve bunun Avrupa Birliği (AB) ortalamasının neredeyse iki katıolduğu vurgulandı. AB ülkelerinde kadın işsizlik oranı ortalama yüzde 6,1 seviyesinde bulunuyor.
Kayıt Dışı ve Yarı Zamanlı İşlerde Kadın Çalışanlar
Kadın çalışanların yüzde 32,4’ü kayıt dışı çalışırken, yüzde 20’si yarı zamanlı işlerde görev alıyor. Bu, kadınların çoğunlukla güvencesiz ve esnek çalışma modellerine mahkum edildiğini gösteriyor. Ayrıca, istihdamdaki toplumsal cinsiyet açığı yüzde 34,6 olarak ölçülüyor.
Sendikalı Kadın İşçi Oranı Yetersiz
Kadın işçilerin sendikalaşma oranı yalnızca yüzde 11,4 seviyesinde. Ancak, kayıt dışı istihdam dahil edildiğinde bu oran yüzde 6,8‘e kadar düşüyor. Kadınların sendikalaşma oranı, özellikle “kadına özgü iş kollarında” biraz daha yüksekken, inşaat, gemi yapımı ve ağaç-kâğıt gibi sektörlerde ise yalnızca yüzde 2 seviyelerinde kalıyor.
Aile Yılı Politikalarına Eleştiri
Raporda, 2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesi ve bu yaklaşımın kadınları daha fazla ev içi sorumluluklara yönlendirebileceği ifade edilerek eleştirildi. Bu tür politikaların, kadınların iş gücüne katılımını engelleyebileceği ve istihdamlarını azaltabileceği vurgulandı. Kadın istihdamını artırmaya yönelik adımların, güvencesiz ve esnek çalışmamodelleri yerine, tam zamanlı ve sosyal güvenceli iş olanakları yaratması gerektiği savunuldu.
DİSK/Genel-İş’in Talepleri
Kadın emeğine yönelik ayrımcılığı sona erdirmek için şu öneriler sıralandı:
- Cinsiyet temelli ücret eşitsizliği, esnek çalışma ve güvencesiz istihdam sonlandırılmalı.
- Kadın istihdamını artırmak için güvenli iş olanakları yaratılmalı.
- Kadınların iş hayatına katılımının önündeki en büyük engellerden biri olan bakım hizmetleri (çocuk, yaşlı, hasta bakımı) kamusal hizmet olarak sunulmalı.
- Kadın işçilerin örgütlenme engelleri kaldırılmalı.
- Kadın istihdamını teşvik eden politikalar geliştirilerek, güvenceli ve tam zamanlı çalışma imkânları artırılmalı.
- ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi, Türkiye tarafından onaylanarak etkin bir şekilde uygulanmalı.
- İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Yasa etkin bir biçimde uygulanmalı.
- Toplumsal cinsiyet temelli suçlarda “iyi hal” ve “tahrik” indirimi gibi uygulamalara son verilmelidir.
DİSK/Genel-İş Sendikası, kadınların ekonomik ve sosyal hayatta daha fazla yer alması için mücadeleyi sürdüreceğini vurgulayarak, eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik somut adımlar atılması gerektiğini belirtti.
