Donald Trump’ın açıkladığı yeni gümrük tarifeleri, küresel piyasalarda büyük bir krize neden oldu. ABD Başkanı’nın ticaret savaşını daha da tırmandıran kararları, sadece Wall Street’te 1.5 trilyon sterlinin silinmesine yol açmadı; aynı zamanda dünya ekonomisinde resesyon korkularını da körükledi.
Trump’tan “Kurtuluş Günü” Tarife Saldırısı
Trump, çarşamba akşamı Beyaz Saray’da yaptığı konuşmayla, ABD’nin ticaret ortaklarına karşı uygulayacağı %10 ile %50 arasında değişen yeni gümrük vergilerini duyurdu. Bu adımı “Operasyon tamamlandı” şeklinde savunan Trump, ekonominin iyileştiğini ve daha güçlü olacağını iddia etti.
Ancak gerçek tablo bambaşkaydı. Asya borsaları açıldığında dünya genelinde panik satışları başladı. Avrupa piyasaları da aynı kaderi yaşadı. FTSE 100 endeksi yüzde 1,5 düşerek günü 133 puan kayıpla kapattı. New York borsasında ise S&P 500 endeksi sabah saatlerinde yüzde 4,3, teknoloji odaklı Nasdaq ise yüzde 5,1 değer kaybetti.
ABD Şirketlerinde Sert Düşüşler Yaşandı
Apple, üretiminin büyük bölümünü Çin’de yapması nedeniyle yüzde 9,5 oranında değer kaybetti. Aynı şekilde Microsoft, Nvidia, Dell ve HP gibi küresel şirketlerin hisselerinde de sert düşüşler görüldü. Bu şirketlerin ortak noktası: Trump’ın hedef aldığı ülkelerle kurdukları tedarik zincirleri.
Petrol fiyatları da büyük darbe aldı. Brent petrol, yüzde 7 düşerek varil başına 70 dolara kadar geriledi. Uzmanlar, küresel ekonomik görünümün kötüleştiğine dikkat çekti.
En Yoksul Ülkeler Ağır Darbe Aldı
Yeni tarifelerin en fazla etkilediği bölgelerden biri de Güneydoğu Asya oldu. Kamboçya yüzde 49, Vietnam yüzde 46 ve Myanmar yüzde 44 oranında gümrük vergisiyle karşı karşıya kaldı. Bu ülkelerde zaten var olan ekonomik sıkıntılar, şimdi daha da derinleşebilir.
Nike, Adidas ve Puma gibi şirketlerin hisseleri de düştü. Bu firmaların büyük bölümü Güneydoğu Asya’daki düşük maliyetli üretimden faydalanıyor. Yeni vergilerle birlikte maliyetler artacak, bu da küresel tüketici fiyatlarını yükseltecek.
Dolar Güvenini Kaybediyor
ABD doları, perşembe sabahı yüzde 2,2 düşerek son altı ayın en düşük seviyesine indi. Deutsche Bank analistleri, “dolar güven krizine” karşı uyarıda bulundu. Yıllardır güvenli liman olarak kabul edilen dolar, bu krizle sarsıldı.
Avrupa’dan Tepki: Misilleme Yolda
AB ve Çin, Trump’ın adımına tepki gösterdi. AB, misilleme tarifeleri için hazırlık yapıyor. Listede portakal suyu, kot pantolon ve Harley-Davidson motosikletleri gibi sembolik ürünler var. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bu kararı “temelsiz ve sert” olarak tanımladı. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ise “temel bir hata” dedi. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, gümrük vergilerinin milyonlarca vatandaşın çıkarına aykırı olduğunu söyledi.
İngiltere, en düşük seviye olan yüzde 10’luk tarifeye rağmen Washington ile ticaret anlaşması görüşmelerine devam ediyor. Ancak Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds, gerekirse karşı adım atabileceklerini vurguladı.
Uzmanlara göre, bu önlemlerle ABD’nin ortalama gümrük vergisi seviyesi 1933’ten bu yana en yüksek düzeye çıkacak. Vergi Vakfı, Trump’ın planının ABD tüketicileri için 1,8 trilyon dolarlık bir vergi artışı anlamına geleceğini belirtiyor.
